Η Oxfam και η ActionAid ανανεώνουν την έκκληση για φορολόγηση των υπερκερδών
Οι 722 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου αποκόμισαν συνολικά πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ουρανοκατέβατα κέρδη κάθε χρόνο την τελευταία διετία εν μέσω της εκτίναξης των τιμών και των επιτοκίων, τη στιγμή που δισεκατομμύρια άνθρωποι αναγκάζονται να κάνουν περικοπές ή να πεινάσουν.
Η ανάλυση που πραγματοποίησαν η Oxfam και η ActionAid στην κατάταξη "Global 2000" του Forbes δείχνει ότι έβγαλαν 1,09 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ουρανοκατέβατα κέρδη το 2021 και 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2022, με 89% αύξηση στα συνολικά κέρδη σε σύγκριση με τον μέσο όρο των συνολικών κερδών την περίοδο 2017-2020. Για την ανάλυση αυτή, ως "ουρανοκατέβατα" (*windfall profits”, γνωστά και ως υπερκέρδη ή αναπάντεχα, απροσδόκητα κέρδη) ορίζονται τα κέρδη που ξεπερνούν τον μέσο όρο των κερδών της περιόδου 2017-2020 κατά περισσότερο από 10%.
45 εταιρείες ενέργειας αποκόμισαν κατά μέσο όρο 237 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από ουρανοκατέβατα κέρδη το 2021 και το 2022. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να έχουν αυξήσει τις παγκόσμιες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά 31% αν είχαν φορολογήσει με συντελεστή 90% τα τεράστια ουρανοκατέβατα κέρδη που διοχέτευσαν πέρυσι στους πλούσιους μετόχους τους οι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σήμερα υπάρχουν 96 δισεκατομμυριούχοι στον τομέα της ενέργειας με συνολικό πλούτο σχεδόν 432 δισεκατομμύρια δολάρια (50 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τον Απρίλιο του περασμένου έτους).
Οι εταιρείες τροφίμων και ποτών, οι τράπεζες, οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και οι μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης επωφελήθηκαν επίσης από την κρίση του κόστους ζωής, η οποία προκάλεσε έντονη επισιτιστική ανασφάλεια σε περισσότερους από 250 εκατομμύρια ανθρώπους σε 58 χώρες το 2022.
Ο ακραίος πλούτος και η ακραία φτώχεια αυξήθηκαν ταυτόχρονα για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια.
- 18 εταιρείες τροφίμων και ποτών έβγαλαν κατά μέσο όρο περίπου 14 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ουρανοκατέβατα κέρδη το 2021 και το 2022, αρκετά για να καλύψουν περισσότερο από δύο φορές το χρηματοδοτικό κενό των 6,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτείται για την παροχή σωτήριας επισιτιστικής βοήθειας στην Ανατολική Αφρική. Η Oxfam εκτιμά ότι ένας άνθρωπος είναι πιθανό να πεθάνει από την πείνα κάθε 28 δευτερόλεπτα στην Αιθιοπία, την Κένυα, τη Σομαλία και το Νότιο Σουδάν. Οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως αυξήθηκαν περισσότερο από 14% το 2022.
- 28 φαρμακοβιομηχανίες έβγαλαν κατά μέσο όρο 47 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ουρανοκατέβατα κέρδη, και 42 μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης και σούπερ μάρκετ έβγαλαν κατά μέσο όρο 28 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ουρανοκατέβατα κέρδη.
- Εννέα εταιρείες αεροδιαστημικής και άμυνας αποκόμισαν κατά μέσο όρο 8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ουρανοκατέβατα κέρδη, τη στιγμή που 9.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από την πείνα, μεγάλο μέρος της οποίας οφείλεται σε συρράξεις και πολέμους.
«Οι άνθρωποι έχουν βαρεθεί την απληστία των επιχειρήσεων. Είναι εξωφρενικό το γεγονός ότι οι εταιρείες έχουν καρπωθεί δισεκατομμύρια δολάρια σε έκτακτα ουρανοκατέβατα κέρδη τη στιγμή που οι άνθρωποι παντού δυσκολεύονται να καλύψουν το κόστος για αρκετά τρόφιμα ή βασικά αγαθά, όπως φάρμακα και θέρμανση», δήλωσε ο προσωρινός εκτελεστικός διευθυντής της Oxfam International, Amitabh Behar.
«Οι μεγάλες επιχειρήσεις μας κοροϊδεύουν όλους - ανεβάζουν τις τιμές για να βγάλουν τερατώδη κέρδη, ληστεύοντας τον κόσμο με την πρόφαση της πολυκρίσης».
«Μερικές εταιρείες με αυξανόμενη κυριαρχία μονοπωλούν τις αγορές και ορίζουν τις τιμές στα ύψη για να γεμίσουν τις τσέπες των πλούσιων μετόχων τους. Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, οι ενεργειακοί κολοσσοί και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ διόγκωσαν αναίσχυντα τα περιθώρια κέρδους τους καθ' όλη τη διάρκεια τόσο της πανδημίας όσο και της κρίσης της ακρίβειας. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι -ελλείψει ρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της προοδευτικής φορολογίας- οι κυβερνήσεις το επέτρεψαν αυτό», δήλωσε ο Behar.
Πληθαίνουν οι αποδείξεις ότι η κερδοσκοπία των επιχειρήσεων παίζει σημαντικό ρόλο στην υπερδιόγκωση του πληθωρισμού, γεγονός που επιβεβαιώνει τους φόβους ότι οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την κρίση του κόστους ζωής για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους -μια τάση που ονομάστηκε greedflation (πληθωρισμός της απληστίας) και excuseflation (ο πληθωρισμός ως δικαιολογία). Η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, άφησε να εννοηθεί τον Μάιο ότι οι εταιρείες επιδίδονται σε "πληθωρισμό απληστίας", ενώ το ΔΝΤ δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα μελέτη που δείχνει ότι τα εταιρικά κέρδη ευθύνονται σχεδόν για το ήμισυ της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρώπη την τελευταία διετία.
Τα τεράστια κέρδη των επιχειρήσεων συνέπεσαν με την υποβάθμιση των μισθών και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων.
Η Oxfam εκτιμά ότι οι ακριβοπληρωμένοι Διευθύνοντες Σύμβουλοι σε τέσσερις χώρες είδαν τις αποδοχές τους να αυξάνονται πραγματικά κατά 9% το 2022, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων μειώθηκαν κατά 3%. Ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι σε 50 χώρες υπέστησαν μείωση μισθού 685 δολάρια κατά μέσον όρο το 2022, μια συλλογική απώλεια 746 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε πραγματικούς μισθούς συγκριτικά με το αν οι μισθοί είχαν συμβαδίσει με τον πληθωρισμό.
Η Oxfam και η ActionAid καλούν τις κυβερνήσεις να πάρουν πίσω τα κέρδη που προέκυψαν από την κερδοσκοπία. Ένας φόρος από 50 έως 90% στα ουρανοκατέβατα κέρδη των 722 μεγαλοεπιχειρήσεων θα μπορούσε να αποφέρει μεταξύ 523 και 941 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2021 και για το 2022. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που παλεύουν με την πείνα, τους αυξανόμενους λογαριασμούς ενέργειας και τη φτώχεια στις πλούσιες χώρες και να δοθούν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη των χωρών στο Νότιο Ημισφαίριο. Για παράδειγμα:
- Εισφορά 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο ταμείο κλιματικών αποζημιώσεων που συμφωνήθηκε πέρυσι στην COP27. Οι ανάγκες χρηματοδότησης των ζημιών και των απωλειών είναι επείγουσες, καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ενδέχεται να κληθούν να καλύψουν δαπάνες ύψους έως και 580 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως έως το 2030. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε τις πλούσιες χώρες να επιβάλουν έκτακτους φόρους στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων και να ανακατευθύνουν τα χρήματα προς τις ευάλωτες χώρες που υφίστανται επιδεινούμενες απώλειες από την κλιματική κρίση.
- Κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού (440 δισεκατομμύρια δολάρια) για την παροχή καθολικής κάλυψης κοινωνικής προστασίας και υγειονομικής περίθαλψης σε περισσότερους από 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε χώρες χαμηλού και χαμηλότερου μέσου εισοδήματος, και του χρηματοδοτικού κενού (148 δισεκατομμύρια δολάρια) για την παροχή καθολικής πρόσβασης στην προσχολική, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στις ίδιες χώρες. Αυτό θα συνέβαλλε στην πρόσληψη εκατομμυρίων νέων εκπαιδευτικών, νοσηλευτών και εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης σε όλο το Νότιο Ημισφαίριο.
«Φτάνει πια. Η κυβερνητική πολιτική δεν θα πρέπει να επιτρέπει σε μεγαλοεπιχειρήσεις και δισεκατομμυριούχους να βγάζουν κέρδη από τα βάσανα των ανθρώπων. Οι κυβερνήσεις πρέπει να φορολογήσουν τα ουρανοκατέβατα κέρδη των επιχειρήσεων σε όλους τους τομείς - και να επενδύσουν αυτά τα χρήματα για να βοηθήσουν τον κόσμο και να αποτρέψουν τη μελλοντική κερδοσκοπία. Πρέπει να βάλουν τα συμφέροντα των μεγάλων πλειονοτήτων τους πάνω από την απληστία λίγων προνομιούχων», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της ActionAid, Arthur Larok.
«Η φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών είναι έξυπνη οικονομική πολιτική - είναι μια πολύ ξεκάθαρη και άμεση πηγή χρημάτων για την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το να φορτώνουμε περισσότερα δάνεια στις φτωχότερες χώρες δεν έχει κανένα απολύτως νόημα όταν το χρέος επιταχύνει την κλιματική κρίση».