Φτάνοντας στην Palanca στα ανατολικά σύνορα της Μολδαβίας με την Ουκρανία την 39η μέρα του πολέμου, αυτό που σίγουρα δεν φανταζόμουν να ακούσω είναι ότι αυτές τις μέρες υπάρχουν άνθρωποι που περνούν τα συγκεκριμένα σύνορα όχι για να ξεφύγουν από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς αλλά για να κάνουν ένα από καιρό επαγγελματικό ταξίδι, το οποίο ποτέ δεν αναβλήθηκε και μετά να επιστρέψουν πίσω.
Η Olena* έφτασε στον σταθμό που έχει δημιουργηθεί για την άμεση εξυπηρέτηση των προσφύγων από την Ουκρανία μισή ώρα μετά από μένα. Ενώ όσοι καταφτάνουν, συνήθως μπαίνουν άμεσα σε λεωφορεία για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην ενδοχώρα, εκείνη περίμενε μόνη δίπλα σε ένα σακβουαγιάζ. Πλησίασα για να ρωτήσω αν χρειάζεται κάτι και μιας και η ερώτησή μου ήταν στα αγγλικά με ρώτησε τι κάνω εκεί. Της είπα για την αποστολή της οργάνωσης για την υποστήριξη των προσφύγων για να μου απαντήσει άμεσα ότι εκείνη δεν είναι πρόσφυγας. Ο λόγος που βρισκόταν εκεί ήταν ένα επαγγελματικό ταξίδι στο Βερολίνο που έπρεπε να κάνει αν δεν ήθελε να χάσει τη δουλειά της.
Κάπως μουδιασμένη, κάπως εντυπωσιασμένη ζήτησα να μάθω περισσότερα. «Πολύς κόσμος έχει χάσει τη δουλειά του και μπορείς εύκολα να αντικατασταθείς, οπότε αν εσύ θες να κρατήσεις τη δική σου θα κάνεις business as usual», αποκρίθηκε. Ο άντρας της ήταν από εκείνους που απολύθηκαν και τώρα είναι μόνο η Olena που φέρνει λεφτά στο σπίτι. Μαζί με τον εφτάχρονο γιο τους την περιμένουν να γυρίσει από το Βερολίνο με την ελπίδα ότι ο πόλεμος θα τελειώσει από μέρα σε μέρα. Κάτι που περιμένουν από τις 24 Φεβρουαρίου οπότε και ακούστηκαν οι πρώτες εκρήξεις στην πόλη τους. «Κάθε μέρα είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Το κέντρο της πόλης είναι ερειπωμένο, οι άνθρωποι φοβούνται. Στην αρχή πιστεύαμε ότι θα κρατήσει λίγες μέρες αλλά κάναμε λάθος».
Ο συνοριακός σταθμός της Palanca, μία ώρα από την Οδησσό, είναι η κεντρική πύλη εισόδου προς τη Μολδαβία, την πιο φτωχή χώρα της Ευρώπης με το κατά κεφαλήν εισόδημα να είναι μόλις 4.5 δολάρια. Μέχρι στιγμής η χώρα μετράει περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες με τους ανθρώπους της να στηρίζουν με ό,τι μέσα έχουν όσες και όσους έρχονται από την Ουκρανία. Οι ανάγκες είναι τεράστιες και παρότι οι Μολδαβοί έχουν ανοίξει κυριολεκτικά τα σπίτια τους και φιλοξενούν κόσμο, οι πόροι που έχουν είναι μετρημένοι. Και όπως σε κάθε δύσκολη κατάσταση αυτό που δίνει παρηγοριά είναι η αλληλεγγύη των ανθρώπων που καταλαβαίνουν ότι θα μπορούσαν να βρεθούν αύριο κιόλας στη θέση των Ουκρανών, των Σύριων, των Αφγανών.
Η Οlena πριν με αποχαιρετήσει θα μου πει ότι στις 27 Μαρτίου ο γιος της είχε γενέθλια. Έκλεισε τα εφτά και έχει ζήσει ήδη έναν πόλεμο. Είχαν κανονίσει ένα μεγάλο πάρτι, το οποίο δεν έγινε ποτέ. «Του υποσχέθηκα ότι θα το κάνουμε όταν τελειώσει ο πόλεμος. Και τότε θα έχουμε δύο πολύ καλούς λόγους για να γιορτάσουμε», λέει κοιτάζοντας το κενό.
*To όνομα έχει αλλαχτεί για λόγους προστασίας.
H Σίσσυ Γκουρνέλου βρίσκεται με την αποστολή της ActionAid στη Μολδαβία. Ομάδες της ΑctionAid βρίσκονται στην Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία για να υποστηρίξουν μέσω τοπικών συνεργατών τους πρόσφυγες που φεύγουν από την Ουκρανία αναζητώντας καταφύγιο. Μπορείς να στηρίξεις την έκτακτη έκκληση που κάνουμε εδώ.