Η Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα έχει κάνει σοβαρές προσπάθειες αναβάθμισης του τρόπου λειτουργίας της τα τελευταία χρόνια που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την οικονομική βιωσιμότητα και τη διαφάνεια. Οι κοινωφελείς οργανισμοί λειτουργούν σταδιακά με περισσότερη ωριμότητα, επαγγελματισμό και εξωστρέφεια. Αυτό αφενός αναβαθμίζει την ποσότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών/υποστήριξης, αφετέρου δημιουργεί ανάγκες για ακόμη ισχυρότερη και σταθερότερη χρηματοδότηση, σε ένα αρκετά μεταβαλλόμενο οικονομικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό περιβάλλον. Για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η ανεξαρτησία των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ΟΚοιΠ) χρειάζεται ένα σύστημα που συνδυάζει πολλά κανάλια χρηματοδότησης και εμπλέκει όχι μόνο τους θεσμικούς φορείς, αλλά και τους ιδιώτες. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και τα οικονομικά δεδομένα δείχνουν πως είναι πολύ σημαντική η δύναμη των πολλών που συνεισφέρουν μικρότερα ποσά για έναν σκοπό και είναι σε απευθείας επαφή με τον αντίκτυπο που δημιουργεί η συνεισφορά τους. Εδώ ακριβώς έρχεται ο ρόλος της ιδιωτικής χρηματοδότησης: η μαζική, σταθερή, διαφανής και συμμετοχική στήριξη από επιχειρήσεις, κοινότητες, συλλογικότητες - αλλά κυρίως τους πολίτες. Η Ελλάδα έχει σχεδόν 10 εκατομμύρια κατοίκους. Μπορούμε να τους μετατρέψουμε σε 10 εκατομμύρια πιθανούς υποστηρικτές της Κοινωνίας των Πολιτών.
Ιδιώτες ως καταλύτες αλλαγής
Η στήριξη των ΟΚοιΠ δεν πρέπει να λογίζεται ως προνόμιο των λίγων ή μόνο των οικονομικά ισχυρών. Κάθε πολίτης μπορεί -και πρέπει- να αποτελέσει μέρος της αλυσίδας προσφοράς και αλληλεγγύης. Η ανάγκη διεύρυνσης των πηγών χρηματοδότησης επιβάλλει ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια, μαζικότητα και προσιτότητα. Στην ActionAid έχουμε κινητοποιήσει σχεδόν 110.000 μοναδικούς υποστηρικτές (Αναδόχους) και πάνω από 50.000 one-off δωρητές στα σχεδόν 30 χρόνια παρουσίας μας στην Ελλάδα. Αυτό ξεκίνησε και γιγαντώθηκε μέσα από το όραμα του οργανισμού, την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια στη λειτουργία του. Το γεγονός ότι κάθε χρόνο μερίδα των Αναδόχων γνωρίζουν από κοντά το παιδί και την κοινότητα που είναι συνδεδεμένοι είναι μία πολύ σημαντική παράμετρος του διαφανούς τρόπου λειτουργίας της ActionAid και της εμπιστοσύνης που δημιουργεί.
Οι οργανώσεις καλούνται να εμπνεύσουν τους πολίτες και οι πολίτες να δουν τον εαυτό τους ως συμμέτοχους. Από τον τακτικό δωρητή των λίγων ευρώ τον μήνα ή όσες και όσους δωρίζουν σε είδος, μέχρι τον/η επιχειρηματία που χρηματοδοτεί ένα πρόγραμμα, η ιδιωτική χρηματοδότηση νοηματοδοτείται όταν εντάσσεται σε ένα ευρύτερο αφήγημα αλλαγής. Το ζητούμενο δεν είναι η απλή φιλανθρωπία, αλλά η συνειδητή και ουσιαστική συμμετοχή σε αυτήν την αλλαγή.
Εργαλεία που χτίζουν εμπιστοσύνη
Για να ενεργοποιηθεί αυτή η υποστήριξη, οι οργανώσεις χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία. Είτε μιλάμε για πλατφόρμες δωρεών και crowdfunding, είτε για προγράμματα επαναλαμβανόμενων δωρεών, είτε για έκτακτες εκκλήσεις και one-off δωρεές (γάμοι/γενέθλια/κληροδοτήματα, άλλες αφορμές κλπ), οι οργανώσεις μπορούν να ενθαρρύνουν τις συνδρομές, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και χτίζοντας μια πιο σταθερή κοινότητα υποστηρικτών. Παράλληλα, οι συνεργασίες με επιχειρήσεις εμπλουτίζουν και διαφοροποιούν το μείγμα εσόδου, προσθέτοντας μεγαλύτερη ασφάλεια, ευελιξία και αναγνωρισιμότητα. Σε αυτό το μονοπάτι κινείται σταθερά η ActionAid, με τα τελευταία χρόνια να έχουμε ισχυροποιήσει τη θέση μας στις συνέργειες με εταιρείες και κοινωφελή ιδρύματα.
Το σημαντικότερο στοιχείο, όμως, είναι η συνέπεια. Συνέπεια στις αξίες μας, στις διαδικασίες μας, στην επικοινωνία μας, στα στοιχεία που παρουσιάζουμε, στην οικονομική διαχείριση. Οι ιδιώτες δωρητές μας είναι δίπλα μας επειδή γνωρίζουν ότι είμαστε και εμείς δίπλα τους, ανά πάσα στιγμή μέσα από τον τρόπο που λειτουργούμε σε κάθε επίπεδο.
Η διαφάνεια ως τρόπος προσέλκυσης ιδιωτικής στήριξης
Όλα τα παραπάνω έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τη διαφάνεια. Οι ιδιώτες υποστηρικτές απαιτούν διαφάνεια, λογοδοσία, κατανοητούς απολογισμούς και επικοινωνία του αντικτύπου και της αλλαγής που επέρχεται μέσα από τη δράση. Με αυτόν τον τρόπο, χτίζονται σχέσεις εμπιστοσύνης και συμμετοχής.
Η επένδυση των πολιτών– είτε σε χρόνο, είτε σε είδος, είτε σε χρήμα – είναι μια επένδυση στη συλλογική φροντίδα, την κοινωνική συνοχή και την ίδια τη δημοκρατία.
Η δύναμη των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών δεν βρίσκεται στο μέγεθος των προϋπολογισμών τους, αλλά στην εμπιστοσύνη που απολαμβάνουν και τον αντίκτυπο που έχει το έργο τους.
Αν θέλουμε έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο δημοκρατικό και πιο συνεκτικό, η στήριξη της Κοινωνίας των Πολιτών δεν είναι επιλογή. Είναι ανάγκη.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο higgs3.org και μπορείτε να το δείτε εδώ.