Η Σοφία, ανάδοχος της ActionAid που ζει στη Γερμανία, ταξίδεψε στην Τανζανία και έζησε μια μοναδική εμπειρία στα σχολεία του χωριού Ματέμπε / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Στην ελληνική μυθολογία, οι έννοιες της «αντοχής», του «δέους», της «σοφίας» και της «δόξας» συμβολίζονται με τον Όλυμπο και το κλαδί ελιάς. Στην πολιτιστική παράδοση της Τανζανίας, οι αντίστοιχες έννοιες αφορούν το Κιλιμάντζαρο και το baobab (ή αδανσονία, όπως ονομάζεται στα ελληνικά το περίφημο δέντρο).
Αν ψάξουμε θα βρούμε κι άλλα σημεία επαφής μεταξύ Ελλάδας και Τανζανίας όπως για τον ρόλο που έχει παίξει η θάλασσα στην Ιστορία των δύο τόπων (Αιγαίο-Ινδικός), την έννοια της «φιλοξενίας» που αντικατοπτρίζεται στην έννοια «ujamaa» (η «οικογενειακότητα/familyhood» ως σύνδεση, αμοιβαία υποστήριξη και αίσθημα του ανήκειν). Εδώ και λίγες ημέρες, όμως, υπάρχει ακόμη ένα σημείο επαφής. Η εβδομάδα που πέρασαν 45 άτομα με την αποστολή της ActionAid στην Τανζανία τα έκανε να αφήσουν ένα μέρος της καρδιάς τους στην αφρικανική χώρα. Ένα μέρος του εαυτού τους το οποίο ανήκει πλέον στην κοινότητα Τσαμγουίνο και τους κατοίκους της, με τους οποίους οι υποστηρικτές της ActionAid μοιράστηκαν σχεδόν τα πάντα.
Πώς είναι ένα ταξίδι αλληλεγγύης της ActionAid
Για να συμμετάσχει κανείς στα ταξίδια αλληλεγγύης της ActionAid πρέπει να είναι Ανάδοχος και να υποστηρίζει κάποια από τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιείται το ελληνικό γραφείο. Η στήριξη μετατρέπεται μεταξύ άλλων σε έργα υποδομής, προγράμματα ενδυνάμωσης αλλά και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες και τις γυναίκες. Οι χώρες που στηρίζει η ActionAid ποικίλουν – από υποσαχάρια Αφρική μέχρι νοτιοανατολική Ασία και από Μέση Ανατολή μέχρι κεντρική και λατινική Αμερική.
Στο χωριό Ματέμπε, στην κοινότητα Τσαμγουίνο της Τανζανίας, συντελείται μια κοσμογονία. Με την κυριολεκτική έννοια του όρου – ένας νέος κόσμος γεννήθηκε. Μια εβδομάδα ήταν αρκετή για να αλλάξει η καθημερινότητα των ανθρώπων. Όχι μόνο των εκεί ντόπιων. Αλλά κυρίως των Ελλήνων και Κυπρίων Αναδόχων.
Το παιχνίδι, βασικό συστατικό της κουλτούρας της Τανζανίας / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Ενδυνάμωση μέσα από την εκπαίδευση
Οι στιγμές δυνατές. Τα συναισθήματα ισχυρότερα. Το αποτέλεσμα αναμένεται να γίνει ακόμη πιο επιδραστικό. Κι αυτό, γιατί ενώ ο αρχικός στόχος του ταξιδιού αλληλεγγύης ήταν να γνωρίσουν οι Ανάδοχοι τα παιδιά και την κοινότητα Αναδοχής τους και να δουν το έργο της ActionAid, το «δέσιμο» που έγινε άνοιξες νέες προοπτικές.
«Τα παιδιά πλέον έχουν νέες αίθουσες μέσα στις οποίες κάνουν μάθημα. Ωστόσο δεν είναι αυτό το βασικότερο, ένα πλακάκι στο πάτωμα ή τα τζάμια στο παράθυρο. Είναι το κίνητρο. Τα μικρότερα παιδιά θέλουν να συνεχίσουν το σχολείο για να αποφοιτήσουν από την αίθουσα που έχτισε η ActionAid – είναι σαν επιβράβευση», τονίζουν οι δάσκαλοι των σχολείων.
Η εκπαίδευση αποτελεί τον πυρήνα της μεθοδολογίας της ActionAid, η οποία δεν κάνει έργα υποδομής μόνο για να γίνει πιο εύκολη η καθημερινότητα των ανθρώπων. Αντίθετα, κάνει έργα υποδομής ώστε να μπορέσουν οι τοπικές κοινότητες, μέσα από την εκπαίδευση, να μάθουν πώς να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και στη συνέχεια να τα κατακτήσουν.
Μια αίθουσα πριν την παρέμβαση της ActionAid και μια μετά. Οι διαφορές σε παράθυρα, πάτωμα και τοίχους, εμφανείς / © Photo: ΤΑΚΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
Στη μία εβδομάδα παραμονής τους, τα 45 άτομα που αποτέλεσαν την αποστολή της ActionAid έχτισαν -κυριολεκτικά από το μηδέν- δύο κτήρια που προορίζονται για τουαλέτες και έναν ασφαλή χώρο για ξεκούραση για τις μαθήτριες που έχουν περίοδο. Η περίοδος -και ό,τι αυτό συνεπάγεται σε πόνο και στερεότυπα- αποτελεί λόγο για ένα κορίτσι να σταματήσει προσωρινά και πολλές φορές ακόμα και οριστικά το σχολείο.
Οι Ανάδοχοι της ActionAid είχαν την ευκαιρία να δουν από πρώτο χέρι πού πηγαίνουν τα χρήματά τους. «Πριν έρθω εδώ άκουγα διάφορα που μπορεί να με φόβιζαν. Τώρα όχι μόνο δεν έχω καμία αμφιβολία, αλλά θα λειτουργήσω και ως πομπός για να διαδώσω τη δουλειά που είδα να γίνεται σε αυτά τα μέρη», δηλώνει ο Χρήστος, Ανάδοχος από την Αθήνα.
Το κτήριο των τουαλετών που κατασκεύασαν οι Ανάδοχοι της ActionAid από Ελλάδα και Κύπρο / © Photo: ΕΛΠΙΔΑ ΛΙΒΑΝΟΥ, ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Κι αν οι δεσμοί που αναπτύχθηκαν πάνω στη δουλειά ήταν ισχυροί, οι σχέσεις που χαλυβδώθηκαν με το παιχνίδι φαντάζουν παντοτινές. Παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου από την Τανζανία, κόντρα σε μια …μεικτή Ελλάδας και Κύπρου. Αγόρια και κορίτσια, γυναίκες και άνδρες, όλων των ηλικιών. Το αποτέλεσμα: νίκη της Τανζανίας στα πέναλτι!
Ο αθλητισμός ενώνει / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Οι ημέρες περνούν, οι συναντήσεις με τα παιδιά και τις κοινότητες φτάνουν προς το τέλος. Η αίσθηση της επικείμενης απουσίας φωλιάζει μέσα στις σκέψεις των Αναδόχων. Κανείς, όμως, δεν χάνει λεπτό από τα όσα συμβαίνουν εκεί. Καμία δεν επιτρέπει στον εαυτό της να σκεφτεί το μετά.
Ζουν το παρόν και δεν έχει τίποτα άλλο σημασία.
Πόσο ακόμη μέχρι να γυρίσουν στην αστική πραγματικότητα; Πόσο ακόμη για να αρχίσει η καθημερινότητα να τρώει τα συναισθήματα που αναπτύχθηκαν;
«Θα γυρίσουμε στο Ματέμπε. Δεν τελειώσαμε εδώ. Ήταν μόνο η αρχή». Οι συζητήσεις στη γαλαρία του πούλμαν παίρνουν μορφή υποσχέσεων. Υποσχέσεων για κοινή πορεία, κατανόηση και συνεργασία.
Η καρδιά 45 ανθρώπων χτυπά για το χωριό Ματέμπε / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Το ταξίδι κλείνει όπως άρχισε. Με 10ωρο οδικό ταξίδι. Μέσα από χωριά, οικισμούς, αυτοσχέδιους δρόμους. Κοινή συντροφιά, ο ήλιος, οι σαβάνες της τανζανικής ενδοχώρας και τα baobabs, τα σύμβολα αιωνιότητας, ηρεμίας και ανθεκτικότητας. Αγκαλιάσαμε κορμούς δέντρων που ξεπερνούν τα 1.000 χρόνια ζωής και νιώσαμε τη μικρότητά μας μπροστά στο μεγαλείο της φύσης και της παρθένας ζωής.
Το παρελθόν (δέντρα) και το μέλλον (παιδιά), στο παρόν / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Υπάρχει μυστικό επιτυχίας για ένα καλό αποτέλεσμα; Λένε ότι είναι η υπομονή, η επιμονή, η μεθοδική δουλειά. Σίγουρα σε αυτά πρέπει να προστεθεί η ομαδικότητα. Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους.
U, we, one / © Photo: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΟΦΙΚΙΤΗΣ
Η κοινότητα Τσαμγουίνο ήταν μια κοινότητα με σχολεία που είχαν αίθουσες με υποτυπώδη υποδομή. Σχολεία με παντελή έλλειψη νερού. Κοινότητες με τη θέση της γυναίκας υποβαθμισμένη. Σήμερα, αυτές οι κοινότητες έχουν προοπτική.
Το ταξίδι δεν έχει τελειώσει. Υπάρχουν πολλά που μένει να γίνουν και ήδη τα σχέδια έχουν αρχίσει να καταστρώνονται. Το μέλλον προβλέπεται καλύτερο για τα χιλιάδες παιδιά που έχουν στα χέρια τους κάτι από το «είναι» των 45 Ελλήνων και Κυπρίων υποστηρικτών της ActionAid. Έχουν την καρδιά τους.
Αν θέλετε να ζήσετε κι εσείς ένα τέτοιο ταξίδι, μπορείτε να γίνετε Ανάδοχοι και να στηρίξετε το έργο της ActionAid. Μάθετε περισσότερα εδώ.
*Το κείμενο υπογράφει ο Τάκης Καραγιάννης, έπειτα από την συμμετοχή του στο ταξίδι αλληλεγγύης στην Αφρική.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο news247.gr.