1. Eισαγωγή
Η καταπολέμηση της αδικίας και της ανισότητας των φύλων, καθώς και η εξάλειψη της φτώχειας εμπεριέχει την έκθεση σε κινδύνους ασφάλειας. Η ActionAid αναγνωρίζει ότι το προσωπικό, οι συνεργάτες/ιδες και όσοι εργάζονται για λογαριασμό της μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με καταστάσεις, όπου η υγεία, η ασφάλεια και η ευημερία τους ενδέχεται να τεθούν σε κίνδυνο. Για το λόγο αυτό, καθήκον της ActionAid είναι η ετοιμότητα ως προς της αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών ασφαλείας.
Η παραβίαση αυτής της Πολιτικής θεωρείται σοβαρό παράπτωμα και ενδέχεται να οδηγήσει στην επιβολή πειθαρχικών μέτρων ή τη λύση της συμβατικής σχέσης με την ActionAid.
2. Βασικοί Κανόνες
2.1. Υπεροχή της ζωής: Το προσωπικό και οι συνεργάτες/ιδες δεν αναμένεται να θέσουν τον εαυτό τους σε υπερβολικό ή αδικαιολόγητο κίνδυνο, προκειμένου να ολοκληρώσουν τις δραστηριότητες ή τα προγράμματα της ActionAid.
2.2. Αποδοχή: Η ActionAidεπιδιώκει την αποδοχή της παρουσίας της για τη μείωση των κινδύνων ασφάλειας. Το προσωπικό απαγορεύεται να κατέχει ή να χρησιμοποιεί όπλα, εκρηκτικά ή πυρομαχικά. Επίσης, δεν επιτρέπεται η είσοδος ένοπλου προσωπικού στους χώρους ή τα οχήματα της ActionAid. Όταν η ActionAid υποχρεούνται να έρθει σε επαφή με ένοπλους φορείς (π.χ. σε ζώνη συγκρούσεων), διασφαλίζεται ότι η ActionAid παραμένει ανεξάρτητη και διαφοροποιείται από τα εν λόγω μέρη.
2.3. Συλλογικότητα: Η ActionAid συνεργάζεται με εταίρους, κοινωνικά κινήματα ή τρίτους για να συγκεντρώσει τεχνογνωσία, γνώσεις και πόρους, ώστε να διασφαλίσει ότι οι κίνδυνοι ασφαλείας αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά.
2.4. Ευελιξία: Οι τοποθεσίες στις οποίες εργάζεται η ActionAid και οι συνθήκες που περιβάλλουν το έργο της ποικίλλουν, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η εφαρμογή ενιαίας ή σταθερής προσέγγισης για όλα τα προγράμματα, ως προς τη διαχείριση των κινδύνων ασφαλείας. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη η ActionAid να παραμείνει ευέλικτη, ώστε να αντιμετωπίσει διαφορετικές μορφές απειλών, περιστατικών ή καταστάσεων.
2.5. Ενδυνάμωση: Οι διαδικασίες ασφαλείας, τα εργαλεία ή οι πρωτοβουλίες πρέπει να ενδυναμώνουν το προσωπικό, ώστε να προσαρμόζονται στο ευρύ φάσμα παραγόντων που συνδέονται με τους κινδύνους ασφαλείας και να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία.
2.6. Δυναμικότητα: Η ActionAid διασφαλίζει ότι η διαχείριση των κινδύνων ασφαλείας αποτελεί μέρος του σχεδιασμού των προγραμμάτων και επανεξετάζεται, βάσει του περιβάλλοντος, των συνθηκών, των βέλτιστων πρακτικών του κλάδου και τυχόν αλλαγών στους ισχύοντες νόμους.
2.7. Πρόληψη: Η ActionAid επιδιώκει να αποτρέψει τους κινδύνους ασφάλειας, επομένως δεν βασίζεται αποκλειστικά στην ανάπτυξη μηχανισμών ανταπόκρισης στα περιστατικά.
2.8. Δίκαιο και Συμπερίληψη: Η ActionAid αναγνωρίζει ότι το προσωπικό μπορεί να αντιμετωπίσει ή να εκτεθεί σε διαφορετικούς κινδύνους, λόγω του (αποδιδόμενου) φύλου, της εθνικότητας, της θρησκείας, της κατάστασης υγείας, της φυλής, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της σωματικής και διανοητικής ικανότητας ή άλλου προστατευόμενου χαρακτηριστικού. Ως εκ τούτου, η ActionAid διαχειρίζεται τους κινδύνους ασφάλειας με ευαισθησία και στοχεύει στη λήψη μέτρων που παρέχουν ίση προστασία του προσωπικού.
3. Υποχρεώσεις προσωπικό και συνεργατών/ιδων
3.1. Να τηρούν αυστηρά την παρούσα Πολιτική και τυχόν άλλους κανόνες ασφαλείας, κανονισμούς ή οδηγίες που εκδίδονται από την ActionAid.
3.2. Να συμμορφώνονται με τους εθνικούς νόμους ή τα έθιμα που ισχύουν στις τοποθεσίες όπου εργάζονται, ταξιδεύουν ή διέρχονται.
3.3. Να αντιμετωπίζουν υπεύθυνα τους πόρους, τις πληροφορίες, τον εξοπλισμό και τα χρήματα της ActionAid και να αναφέρουν περιπτώσεις κακής χρήσης τους.
3.4. Να αναφέρουν επικίνδυνα περιστατικά, ατυχήματα ή ανησυχίες που προκάλεσαν ή ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στον εαυτό τους, τους συναδέλφους, τους συνεργάτες ή τις κοινότητες.
3.5. Να μη δωροδοκoύν, κάνουν παραχωρήσεις ή εκβιάζουν άλλους, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε τοποθεσίες ή ευαίσθητες πληροφορίες ή να εξαναγκάσουν άλλους να εργαστούν ή εκπροσωπήσουν την ActionAid.
3.6. Να μην συμπεριφέρονται με τρόπο που εκθέτει τους συναδέλφους, τους συνεργάτες ή τις κοινότητες σε βλάβη ή κίνδυνο.
4. Δικαίωμα Άρνησης ή Ανάκλησης
4.1. Το προσωπικό, τα συνοδευόμενα εξαρτώμενα μέλη και οι συνεργάτες/ιδες της ActionAid έχουν δικαίωμα να ζητήσουν να αποσυρθούν από τοποθεσίες ή να αρνηθούν να εκτελέσουν δραστηριότητες που υπερβαίνουν το δικό τους όριο κινδύνου, χωρίς να υφίστανται τιμωρία (π.χ. απώλεια μελλοντικών εργασιακών θέσεων) ή στιγματισμό.
4.2. Αντίστοιχα, η ActionAid διατηρεί το δικαίωμα να αναστείλει δραστηριότητες, να ακυρώσει ή να αναβάλλει ταξίδια, να αποσύρει ή να μεταθέσει προσωπικό, συμβούλους ή συνοδευόμενα νομικά εξαρτώμενα μέλη από τοποθεσίες, όταν κρίνει πως οι κίνδυνοι ασφάλειας είναι αυξημένοι.
5. Άρνηση καταβολής λύτρων, σε περίπτωση ομηρίας
Εάν μέλος του προσωπικού, συνοδευόμενο εξαρτώμενο μέλη ή συνεργάτης/ιδα κρατείται όμηρος από εγκληματικό, τρομοκρατικό ή άλλο φορέα, η ActionAid δεσμεύεται να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, ώστε να ζητήσει την ασφαλή και άνευ όρων απελευθέρωσή του/της. Ωστόσο, η ActionAid δεν δίνει λύτρα, ούτε προβαίνει σε παραχωρήσεις ή ενδίδει σε άλλα αιτήματα για να διευκολύνει την απελευθέρωση, εκτιμώντας ότι αυτό θα αυξήσει τον κίνδυνο απαγωγής του προσωπικού της ActionAid.
6. Δεσμεύσεις ActionAid προς το προσωπικό
6.1. Πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια και εκπαίδευση στις πολιτικές και τις διαδικασίες ασφάλειας.
6.2. Εκπαίδευση ως προς τους κίνδυνους ασφάλειας, αναλόγως της τοποθεσίας όπου προσλαμβάνονται ή επισκέπτονται.
6.3. Ασφάλεια και αξιολόγηση του καταλύματος, όπου αυτό παρέχεται (deployment).
6.4. Αναφορά περιστατικών ασφάλειας και πρόσβαση σε υποστήριξη (λ.χ. ιατρική, ασφαλιστική, ψυχοκοινωνική).
6.5. Ειδικά σχεδιασμένη διαχείριση κρίσεων, με επίκεντρο την επίλυση ή την ομαλοποίηση σοβαρών περιστατικών.
6.6. Διάθεση εξοπλισμού για την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία, π.χ. εξειδικευμένος εξοπλισμός επικοινωνίας (π.χ. δορυφορικά τηλέφωνα), κουτί πρώτων βοηθειών, εξοπλισμός προφύλαξης μετά την έκθεση, κουνουπιέρες, ενδυμασία πεδίου κ.λπ.
6.7. Πρόσβαση σε εξωτερικές συμβουλευτικές υπηρεσίες ασφάλειας, για την αντιμετώπιση αδυναμιών και ανησυχιών.
7. Προδιαγραφές Ασφάλειας Προγραμμάτων
7.1. Σε όλες τις χώρες ή τοποθεσίες που η ActionAid διεξάγει προγράμματα, έργο ή καμπάνιες, εκδίδεται έκθεση ως προς τα επίπεδα απειλής της ασφαλείας.
7.2. Όλες οι χώρες διενεργούν αξιολογήσεις κινδύνου ως προς τις δραστηριότητες των προγραμμάτων. Η εκτίμηση κινδύνου αναφέρει λεπτομερώς τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται το προσωπικό, τα περιουσιακά στοιχεία και τα προγράμματα της ActionAid, τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν για τον μετριασμό των κινδύνων και παρέχει ποσοτική βαθμολογία έναντι του επιπέδου κινδύνου, μετά την εφαρμογή των μέτρων μετριασμού. Oι αξιολογήσεις κινδύνου επανεξετάζονται κάθε έξι μήνες ή συχνότερα, σε περίπτωση οποιουδήποτε συμβάντος ή κατάστασης που μεταβάλει το περιβάλλον στο οποίο εργάζεται η ActionAid ή/και μετά από ένα σημαντικό περιστατικό ή κρίση.
7.3. Όλες οι Χώρες αναπτύσσουν και κοινοποιούν καταλλήλως στο προσωπικό της ActionAid τους κανόνες, τους κανονισμούς και τις τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας (SOP) που υποχρεούται να ακολουθεί. Τα παραπάνω έγγραφα πρέπει να αναθεωρoύνται, σύμφωνα με την αξιολόγηση κινδύνου και να καταγράφονται στο σχέδιο ασφαλείας που διανέμεται και δεσμεύει το προσωπικό.
7.4. Όλες οι Χώρες πρέπει να ορίσουν Υπεύθυνο/η Ασφάλειας (Security Focal Person), που θα ενεργεί ως σημείο επαφής για το προσωπικό ή τους συμβούλους για την αναφορά ανησυχιών, περιστατικών και συμβάντων που αποφεύχθηκαν την τελευταία στιγμή.
7.5. Όλες οι Χώρες διαθέτουν σχέδιο έκτακτης ανάγκης που καθορίζει μέτρα, μετά από οποιοδήποτε περιστατικό, κατάσταση ή συμβάν που έχει ως αποτέλεσμα το προσωπικό να χρειάζεται ιατρική, ασφαλιστική ή ψυχοκοινωνική βοήθεια ή που το αναγκάζει να αδρανοποιηθεί, να μετακινηθεί ή να φύγει άμεσα ή που επιφέρει την αναστολή ή κλείσιμο των προγραμμάτων.
7.6. Όλες οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από την ActionAid για σκοπούς διαμονής, εκδηλώσεων, γραφείων ή αποθήκευσης πρέπει να εγκρίνονται, να διαθέτουν σήμανση εξοπλισμού πυρόσβεσης (π.χ. πυροσβεστήρες, συναγερμούς καπνού) και κουτί πρώτων βοηθειών, καθώς και να εφαρμόζονται προκαθορισμένες διαδικασίες εκκένωσης.
7.7. Οι τοποθεσίες όπου το προσωπικό, οι συνεργάτες/ιδες ή οι επισκέπτες/τριες αναμένεται να αναλάβουν δραστηριότητες ή υπηρεσίες πρέπει να διαθέτουν αξιόπιστη επικοινωνιακή υποδομή, ώστε τα περιστατικά ή οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης να μπορούν να αναφέρονται, ανά πάσα στιγμή.
7.8. Τα μέλη του προσωπικού οφείλουν να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε συσκευή χρησιμοποιούν έχει εγκατεστημένη την κατάλληλη προστασία από ιούς ή άλλες απειλές.
8. Στοιχειώδεις Προδιαγραφές Ασφάλειας για ταξίδια
8.1. Τα ταξίδια που γίνονται, στα πλαίσια του έργου της ActionAid, πρέπει να εγκρίνονται από τον/την προϊστάμενο/η, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: i. Αναγκαιότητα. ii. Αναγνώριση και αποδοχή από τον/ην προϊστάμενο/η και τον/την ταξιδιώτη των σχετικών κινδύνων ασφάλειας. iii. Τήρηση προδιαγραφών ασφάλειας και προστασίας, όπως ορίζονται στην παρούσα Πολιτική.
8.2. Το προσωπικό ή οι συνεργάτες/ιδες που ταξιδεύουν διεθνώς ή σε τοπικό επίπεδο, καθώς και όσοι διαμένουν ή μετεγκαταστάθηκαν σε άλλη χώρα/περιοχή παρέχουν τα στοιχεία εγγύτερου συγγενή ή μια εναλλακτική επαφή έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση που συμβεί ένα περιστατικό ή μία κρίση, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
8.3. Το προσωπικό, τα εξαρτώμενα μέλη και οι συνεργάτες/ιδες που ταξιδεύουν σε μια τοποθεσία που έχει υψηλό ή εξαιρετικά υψηλό επίπεδο απειλής της ασφαλείας: i. Οφείλουν να συμπληρώσουν σχετική φόρμα και να την υποβάλουν στο τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού της ActionAid. Πρόσβαση στις πληροφορίες της φόρμας δίνεται μόνο σε περίπτωση κάποιου περιστατικού ή κρίσης. ii. Πρέπει να ολοκληρώσουν εκπαίδευση εχθρικού περιβάλλοντος (HEAT), πριν την αναχώρηση. Εάν η εκπαίδευση δεν είναι διαθέσιμη, σε τοπικό επίπεδο, οφείλουν να ολοκληρώσουν ανάλογη διαδικτυακή εκπαίδευση. iii. Διαμένουν μόνο σε καταλύματα ή ξενοδοχεία που έχουν αξιολογηθεί και εγκριθεί ως προς την ασφάλεια τους.
8.4. Το προσωπικό και οι συνεργάτες/ιδες που ταξιδεύουν, διεθνώς ή σε τοπικό επίπεδο, για σκοπούς της ActionAid, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστη μορφή επικοινωνίας. Για προορισμούς, όπου ένα τηλέφωνο με διεθνή εμβέλεια και ενεργοποιημένη περιαγωγή δεν προσφέρει επαρκή κάλυψη επικοινωνίας, το προσωπικό ή οι σύμβουλοι πρέπει να ενημερώνονται για το πού να αποκτήσουν μια τοπική SIM ή τηλέφωνο ή να τους έχει δοθεί ένα δορυφορικό τηλέφωνο.
8.5. Όλα τα οχήματα που αγοράζονται ή μισθώνονται από την ActionAid πρέπει να συντηρούνται και να ελέγχονται τακτικά, να είναι πλήρως ασφαλισμένα, νόμιμα καταχωρημένα και να διαθέτουν βασικές συσκευές ασφαλείας, όπως ζώνες ασφαλείας, κουτί πρώτων βοηθειών και εξοπλισμό βλάβης.
8.6. Κάθε ταξίδι που πραγματοποιείται αεροπορικώς μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με διεθνή ή εγχώρια αεροσκάφη, που έχουν εγκριθεί από την ActionAid.
8.7. Στο προσωπικό που ταξιδεύει με πλοίο πρέπει να παρέχεται πρόσβαση σε σωσίβιο, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
9. Προδιαγραφές Ασφάλειας για Αναφορά Περιστατικού
9.1. Το προσωπικό ή οι συνεργάτες/ιδες που εμπλέκονται, επηρεάζονται ή γίνονται μάρτυρες ενός περιστατικού που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια, πρέπει να το αναφέρουν στην ActionAid (reports.hellas@actionaid.org), είτε εντός 24 ωρών από τη στιγμή που έγινε, είτε μόλις είναι ασφαλές να το πράξουν.
9.2. Όλα τα περιστατικά ασφαλείας και τυχόν ατυχήματα που αποφεύχθηκαν και καταγγέλλονται από το προσωπικό ή τους συμβούλους (βλέπε 9.1), καταγράφονται στο Έντυπο Αναφοράς Περιστατικών εντός 7 ημερών από την επίλυση/σταθεροποίησή τους και υποβάλλονται στον/στην αρμόδιο/α Υπεύθυνο/η Ασφάλειας. Εάν το συμβάν λάβει χώρα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, αναφέρεται στο γραφείο υποδοχής και στο σταθμό-βάση του/της Υπεύθυνου/ης Ασφαλείας.
9.3. Μετά την καταχώρηση των περιστατικών και ατυχημάτων σε Έντυπο Αναφοράς Περιστατικών, αυτά επανεξετάζονται εντός 7 ημερών από τη στιγμή που λαμβάνονται. Μέσω της επανεξέτασης, γίνεται αντιληπτός ο λόγος που συνέβη το περιστατικό ή το ατύχημα που αποφεύχθηκε και καθορίζεται οποιαδήποτε διορθωτική ενέργεια πρέπει να εφαρμοστεί για να αποφευχθεί μελλοντική επανάληψη. Η εξέταση πρέπει, επίσης να χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό και την αναφορά τυχόν ευρύτερων ζητημάτων που προκύπτουν από το συμβάν, όπως ζητήματα προστασίας.
9.4. Εάν προκύπτουν ζητήματα που σχετίζονται με σεξουαλική παρενόχληση, εκμετάλλευση και κακοποίηση ή την Προστασία και Διασφάλιση των Δικαιωμάτων του Παιδιού (SHEA/ Safeguarding), θα πρέπει να κοινοποιούνται στα αντίστοιχα πρόσωπα επικοινωνίας της ActionAid, κατ’ εφαρμογήν των σχετικών πολιτικών.