Μάιος και Γιορτή της Μητέρας πάνε μαζί και όπως κάθε χρόνο είναι μια αφορμή να ανακαλέσουμε την προσφορά των μαμάδων, αναγνωρίζοντας τον δύσκολο και σημαντικό ρόλο τους στην οικογένεια και την κοινωνία ευρύτερα. Τι είναι αυτό που συνιστά και καθορίζει τη μητρική φιγούρα, κάνοντας ξεχωριστό τον ρόλο της; Τελικά, «μάνα είναι μόνο μία;».
Ρωτώντας τη σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια -το ChatGPT- διαβάζουμε μεταξύ άλλων: η έννοια της μητέρας ξεπερνά τη βιολογία. Μητέρα είναι εκείνη που φροντίζει, αγαπά, προστατεύει και διαμορφώνει έναν άνθρωπο, είτε τον έχει γεννήσει είτε τον έχει αναθρέψει. Σε ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο, η μητέρα συχνά συνδέεται με έννοιες όπως: στοργή και τρυφερότητα, ασφάλεια και στήριξη, θυσία και αφοσίωση, καθοδήγηση και εκπαίδευση. Μέσα σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων, συρράξεων, αποκλεισμών, αβεβαιότητας η αλήθεια είναι ότι χρειαζόμαστε μάλλον πολλές «μαμάδες»…
Οι Ομάδες Μαμάδων που «χτίζουν» το μέλλον της κοινότητας
Όπως οι δυναμικές Ομάδες Μαμάδων της ActionAid στη Σιέρα Λεόνε, οι οποίες κινητοποιούνται, διεκδικούν, ασκούν πίεση, ελέγχουν και διασφαλίζουν μια καλύτερη ζωή για τις κοινότητές τους. Οι Μαμάδες στην κοινότητα Moyamba, για παράδειγμα, έβαλαν κυριολεκτικά τα θεμέλια για την βελτίωση της εκπαίδευσης των παιδιών τους. Το σχολείο ήταν μια παλιά κατασκευή που έμπαζε νερά και σε μια πρόσφατη καταιγίδα είχε φύγει η σκεπή. Οι Μαμάδες ζήτησαν από την ActionAid τη στήριξη για την κατασκευή νέων τάξεων. Αλλά δεν έμειναν μόνο εκεί. Σήκωσαν μανίκια και συμμετείχαν και οι ίδιες στο χτίσιμο, μεταφέροντας νερό, τσιμέντο, τσιμεντόλιθους, ακόμα και αναλαμβάνοντας το καθημερινό μαγείρεμα για τους εργάτες.
Η Ομάδα των Μαμάδων της ActionAid στη Σιέρα Λεόνε επί τω έργω.
Η Rashida, μητέρα δυο κοριτσιών κι επικεφαλής της Ομάδας των Μαμάδων, συντόνισε όλη τη δράση: «Με το που ξεκίνησαν τα έργα, πιάσαμε κι εμείς δουλειά για να βοηθήσουμε. Και αυτό δεν είναι κάτι περίεργο αφού η ActionAid μάς έχει εκπαιδεύσει να παίρνουμε το μέλλον της κοινότητας στα χέρια μας και να στηρίζουμε αντίστοιχες δράσεις. Μπήκα δυναμικά από την αρχή στο έργο, καθώς όνειρό μου είναι να το δω να ολοκληρώνεται μέχρι να ανοίξει το σχολείο τον Σεπτέμβριο και να δω και τα δικά μου παιδιά να φοιτούν. Το έργο θα κάνει το σχολείο ένα ασφαλές μέρος για τα παιδιά μας και θα προσφέρει σίγουρα μεγάλη αξία στην κοινότητά μας» .
Φροντίζοντας εκείνες που φροντίζουν για όλα
Στη Ρουάντα, όπως και στις περισσότερες περιοχές του κόσμου, οι γυναίκες είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα όλης της οικογένειας και του σπιτιού, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να δουλεύουν και να εξασφαλίζουν ένα εισόδημα που θα προσφέρει και στην οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και στη δική τους αυτονομία. Πολλές γυναίκες εργάζονται με τα παιδιά δεμένα στην πλάτη ή παίρνοντάς τα μαζί σε χώρους και περιβάλλοντα που μπορεί να μην είναι ασφαλή. Με τα Κέντρα Προσχολικής Αγωγής που στηρίζει η ActionAid στη Ρουάντα και με δράσεις που ενημερώνουν κι ευαισθητοποιούν για τη μη αμειβόμενη εργασία φροντίδας που παρέχουν οι γυναίκες, αλλά και με υποδομές που μειώνουν τον φόρτο εργασίας (όπως οι δεξαμενές συλλογής νερού), συνολικά 3.492 γυναίκες υποστηρίχθηκαν τον προηγούμενο χρόνο και βρήκαν απασχόληση που τους απέφερε εισόδημα.
«Ήμουν τυχερή που έγινα μητέρα τη στιγμή που η ActionAid είχε υλοποιήσει ένα Κέντρο Προσχολικής Αγωγής στην κοινότητά μας, ώστε το παιδί μου να είναι ασφαλές. Προηγουμένως, οι μητέρες κουβαλούσαν τα παιδιά στην πλάτη όταν πήγαιναν στα χωράφια, στην αγορά ή όταν κουβαλούσαν ξύλα ή νερό. Κάποιες φορές μάλιστα, μπορεί να τα κλείδωναν μόνα στο σπίτι», δηλώνει ανακουφισμένη η Bernadette που μεγαλώνει μόνη το παιδί της και μπορεί να εργάζεται και να εξασφαλίζει εισόδημα.
Η Bernadette πηγαίνει το παιδί της στο Κέντρο Προσχολικής Αγωγής της ActionAid
Η μητρότητα που «πονάει»
Αναμφίβολα η μεγαλύτερη έννοια για μια μητέρα είναι η ζωή του παιδιού της. Στις σκληρές συνθήκες των κρίσεων, στον πόλεμο και στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η καθημερινότητα και η επιβίωση των παιδιών είναι ο πόνος των μανάδων. Οι μητέρες των παιδιών που στερούνται την τροφή, που ζουν σε πρόχειρα καταλύματα, που σταματούν την εκπαίδευση, που εκτίθενται στον κίνδυνο σε μόνιμη βάση είναι εκείνες που χρειάζονται τη μητρική φροντίδα, τη στήριξη και την ασφάλεια, την προστασία και την ενδυνάμωση, ώστε να μπορέσουν με τη σειρά τους να προσφέρουν στα παιδιά τους. Είναι οι 12.000 έγκυες στη Γάζα που θα φέρουν μέσα στον επόμενο μήνα τα παιδιά τους στον κόσμο-έναν κόσμο γεμάτο βία, στερήσεις και αβεβαιότητα.
Μητέρα που βρίσκει καταφύγιο σε σχολείο στα νότια της Γάζας, αφού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της στο Χαν Γιουνίς λίγες ημέρες μετά τον τοκετό.
«Περίμενα 22 χρόνια να μείνω έγκυος και τώρα που μου συνέβη δεν έχω να φάω και δεν μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου» , δηλώνει μέλλουσα μητέρα στη Γάζα, τη στιγμή που βιώνουν τον πλήρη αποκλεισμό από βοήθεια και ανεφοδιασμό εδώ και δυο μήνες.
Η Dalia έγινε μητέρα κατά τη διάρκεια της κρίσης στη Γάζα
Μάνα είναι τελικά όλες και όλοι που φροντίζουν
Από τα δυναμικά πορτραίτα των μανάδων που διεκδικούν, σε εκείνα που παλεύουν για την καθημερινή επιβίωση και την εξασφάλιση ενός καλύτερου αύριο, μάνα είναι τελικά η φροντίδα και το νοιάξιμο. Είναι τα πρόσωπα εκείνων που βγαίνουν μπροστά να μιλήσουν για όσους δεν έχουν φωνή, είναι εκείνοι και εκείνες που στηρίζουν με όποιον τρόπο μπορούν τις ίσες ευκαιρίες και τη συμπερίληψη, είναι όλοι οι άνθρωποι που πονούν για τα παιδιά των μανάδων που ζουν σε συνθήκες ανασφάλειας, βίας και κινδύνου. Στη φετινή γιορτή της μητέρας, ας γίνουμε όλοι και όλες μανάδες, φροντίζοντας για έναν κόσμο με ευτυχισμένα παιδιά.
Δες εδώ περισσότερα για τη δράση της ActionAid μέσα από το Πρόγραμμα Αναδοχής.