Ευτυχία είναι η επιθυμία της επανάληψης, έχει πει ο Μ. Κούντερα. Όταν ζούμε ευτυχισμένες στιγμές, επιδιώκουμε να τις επαναλάβουμε προσδοκώντας να αναβιώσουμε ανάλογα συναισθήματα με την πρώτη εμπειρία. Κατά κανόνα οι προσδοκίες αυτές διαψεύδονται, καθώς μεγάλο μέρος της μαγείας της στιγμής είναι ακριβώς η συνάντηση με το πρωτόγνωρο.
Έχοντας αυτά ως δεδομένα στο μυαλό μου, αλλά και μη μπορώντας να αντισταθώ στην επιθυμία της επανάληψης, αποφάσισα να επιστρέψω στην Ουγκάντα ένα χρόνο μετά το πρώτο ταξίδι, κρατώντας τις προσδοκίες μου όσο πιο χαμηλά μπορούσα. Πίστευα ότι το μόνο πρωτόγνωρο που είχε να μου προσφέρει αυτό το ταξίδι ήταν η ίδια η εμπειρία της επανάληψης και ήθελα να τη ζήσω και αυτήν. Εκείνο που δεν είχα συμπεριλάβει όμως στα δεδομένα μου ήταν η ευεργετική επίδραση της λήθης της Αφρικής…
Έτσι αντίκρυσα για πρώτη φορά -ξανά- τον ατελείωτο ορίζοντα του Ισημερινού με τον ήλιο που νομίζεις πως θα αγγίξεις. Τα γνωστά και αγαπημένα πρόσωπα που με περίμεναν εκεί είχαν την οικειότητα και προσμονή που δεν είχα ξανασυναντήσει. Και η ομάδα; Ποιους γνώριζα από παλιά και ποιους όχι; Είχαν όλοι τους τον ίδιο ενθουσιασμό στη ματιά, το ίδιο γενναιόδωρο χαμόγελο, που μου ήταν αδύνατο να ξεχωρίσω το «παλιό» από το «καινούριο». Και σε λίγο δεν είχε πια καμία σημασία…
Για λίγο ακόμα συνέχισα να αναρωτιέμαι αν είχα ποτέ διασχίσει τους ίδιους δρόμους, αν ήταν και παλιά οι μυρωδιές το ίδιο έντονες, αν οι ήχοι βούιζαν στα αυτιά με τον ίδιο τρόπο. Φτάνοντας στο χωριό μας, στο Γκαλαγκάλα, όλα πήραν τη θέση τους: όχι, δεν είχα ξαναβρεθεί στον ίδιο τόπο, δεν είχα ξανά αισθανθεί την ίδια συγκίνηση να διαπερνά το κορμί μου, δεν είχα ξανανιώσει ποτέ και πουθενά σαν στο σπίτι μου, όπως τώρα. Κι ας βρισκόταν εκεί να με διαψεύδει περίτρανα η σχολική μονάδα που είχαμε χτίσει πέρσι, κι ας ζουζούνιζε γύρω μας το σμήνος από τους καινούριους μαθητές που επωφελήθηκαν από το έργο και μας υποδέχτηκαν κρατώντας καμαρωτά τα τετράδιά τους σαν τις δάφνες της νίκης ενάντια στο σκοταδισμό. Όχι, δεν είχα χορέψει άλλοτε στους ίδιους ρυθμούς, δεν είχα κουβαλήσει ποτέ μου πέτρες με τέτοια τιτάνια δύναμη που ούτε εγώ γνώριζα ότι είχα, δεν είχα ξανανιώσει στον ουρανίσκο μου τη γεύση από το ίδιο χώμα, διακηρύσσοντας στην ομήγυρη τη νοστιμιά του!, δεν είχαν ξαναχωρέσει τα χέρια μου τόσες αγκαλιές, δεν είχα ξαναδεί τέτοια δύναμη και πείσμα σε γυναικείο παράστημα, τέτοια λαχτάρα για άγγιγμα σε παιδικό χέρι, δεν είχα ξαναμετρήσει τόσα αστέρια στον ίδιο ουρανό, δεν είχα ξαναμετρήσει τόσα δάκρυα σε έναν αποχωρισμό- που τελικά ποτέ δεν ξέρεις αν είναι οριστικός….
Για κάποιο περίεργο λόγο ο χρόνος σταματά, όταν βρίσκεσαι στην Αφρική. Δεν υπάρχει το πριν και το μετά, παρά μόνο το τώρα. Και αυτό για μένα είναι ο ορισμός και η πεμπτουσία της απόλυτης ελευθερίας. Ένας κόσμος τελειώνει κι ένας νέος ξεκινά σε κάθε ταξίδι. Και σε κάθε τελείωμα είσαι ελεύθερος να συγχωρέσεις. Και σε κάθε ξεκίνημα είσαι ελεύθερος να ονειρευτείς…
Κι αν ο προηγούμενος κόσμος σου φαντάζει μικρός και ασήμαντος σε σχέση με το τώρα, εσύ κρατάς τη νοστιμιά του - τη νοσταλγία του, όπως σε μια φωτογραφία. Γιατί είναι εκείνος που οδήγησε τα βήματά σου ως εδώ. Κι αν ο καινούριος σε μπερδεύει με τις προκλήσεις και τις αλλαγές που απαιτεί από σένα ο νέος σου εαυτός, εσύ χαμογελάς συνωμοτικά. Γιατί ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος. Έχεις δίπλα σου άλλα 44 συνωμοτικά χαμόγελα να σε προστρέξουν.
Ανακαλώντας στο μυαλό μου το διάλογο με την υπάλληλο του αεροδρομίου στην Αθήνα, δεν μπορώ παρά να χαμογελάσω:
-Πρώτη φορά στην Ουγκάντα;
-Ναι, πρώτη φορά, απάντησα από κεκτημένη ταχύτητα χωρίς η ίδια να το καταλάβω. Τώρα ξέρω. Γιατί όταν ταξιδεύεις στην Αφρική, ευτυχία δεν είναι η επιθυμία της επανάληψης. Είναι η απρόσμενη και ανέλπιστη επίτευξη μιας «αμνησίας» που σου επιτρέπει να ζεις κάθε φορά, πρώτη φορά….