Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη και οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης είναι τα βασικά θέματα συζήτησης κάθε Ιούνιο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Αλλά και μετά από κάθε μεγάλο κύμα καύσωνα, ή μετά από φονικές πλημμύρες, καταστροφικές πυρκαγιές και ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία αυξάνονται όσο πληθαίνει και η αποδεδειγμένα επιβλαβής επίδραση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στον πλανήτη, οι αναλύσεις για πιθανές λύσεις δίνουν και παίρνουν. Αυτό που, όμως, δεν συζητείται επαρκώς είναι ότι η πορεία προς ένα βιώσιμο μέλλον είναι η μόνη πορεία προς την αποφυγή του αφανισμού του ανθρώπινου είδους. Αυτή η πορεία περνά μέσα από τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών και ιδιαιτέρως μεταξύ επιχειρήσεων και Κοινωνίας των Πολιτών.
Η σημασία της συνεργασίας δεν είναι ένα ευχολόγιο, αλλά μια win-win συνθήκη για κάθε σύστημα, κατά την οποία η επιτυχία ενός μέλους του εξαρτάται και μεγιστοποιείται όχι μόνο από τις δικές του ενέργειες, αλλά και από τις ενέργειες των άλλων. Το αποτύπωσε εξαιρετικά ο John von Neumann, όταν μίλησε για τη Θεωρία των Παιγνίων.
Οι Οργανισμοί της Κοινωνίας των Πολιτών μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμοι συνεργάτες του εταιρικού κόσμου τόσο στη δέσμευσή του για ουσιαστική προσφορά στην κοινωνία, όσο και στις ενέργειές του για να πληροί τις θεσμικές του δεσμεύσεις με έντονο περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα στο πλαίσιο του ESG τριπτύχου. Μπορούν να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις σε κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις, συμπληρώνοντας ή και, πολλές φορές, αντικαθιστώντας ακόμη και κρατικές πρωτοβουλίες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Αντίστοιχα, οι εταιρείες μπορούν να αποτελέσουν καταλύτη στις λύσεις που αναζητούν τεχνογνωσία, κλίμακα και πόρους για να υλοποιηθούν προς το συμφέρον των πολιτών.
Σαν ActionAid μεταφέρουμε στην Ελλάδα την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει εδώ και πάνω από μισό αιώνα από την παρουσία μας σε 75 χώρες παγκοσμίως, προσφέροντας μια συνεχώς ανανεούμενη «βιβλιοθήκη» από την οποία μπορούμε να αντλήσουμε καλές πρακτικές και ιδέες δράσης, από κοινού με επιχειρήσεις και θεσμικούς φορείς.
Όσο για το περιβάλλον, έχουμε ταχθεί στον αγώνα για την κλιματική δικαιοσύνη, η οποία δεν είναι απλά μια έννοια, αλλά ένα σύστημα αξιών, μεθοδολογιών και πρακτικών, που οδηγούν, εν πρώτοις, στην αντίληψη πως η κλιματική κρίση είναι ένα πρόβλημα ηθικό και πολιτικό και όχι μόνο περιβαλλοντικό και συνδέεται με το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ζει σε ένα βιώσιμο περιβάλλον και, εν δευτέροις, σε δράση για την κατάλυση αυτής της ανισότητας.
Η κλιματική κρίση δεν πλήττει τους πάντες εξίσου· επηρεάζει δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες ομάδες και τη νέα γενιά. Αυτή είναι η καρδιά της έννοιας της κλιματικής δικαιοσύνης και στην ActionAid, εδώ και σχεδόν 30 χρόνια στην Ελλάδα, δουλεύουμε με τη μεθοδολογία των 4 «Ε»: ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση, ενδυνάμωση και ενεργοποίηση της κοινωνίας ώστε να διεκδικήσει -και να ετοιμάσει- έναν πιο βιώσιμο και δίκαιο κόσμο.
Αυτό ξεκινά από τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, που φέτος συμπληρώνουν 25 χρόνια υλοποίησης στα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, με πάνω από 50 εκπαιδευτικά υλικά και συμμετοχή σχεδόν 4.500 σχολείων, και καταλήγει στα Κέντρα μας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τα οποία προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα και υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες και νέους, αντίστοιχα. Στην Εκπαίδευση, με σχεδόν 7.000 συμμετοχές κάθε χρόνο από μαθητές/ριες και εκπαιδευτικούς σε 13 περιφέρειες σε όλη τη χώρα, ουσιαστικά συστήνουμε έναν νέο τρόπο σκέψης και καλλιεργούμε στη νέα γενιά μια διαφορετική κουλτούρα πάνω σε ζητήματα όπως η κλιματική δικαιοσύνη και, γενικότερα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η δράση συνεχίζεται στα Κέντρα της ActionAid σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου βρισκόμαστε καθημερινά δίπλα σε ανθρώπους και κοινότητες που πλήττονται πρώτα και εντονότερα από την περιβαλλοντική υποβάθμιση, τη φτώχεια και τις ανισότητες.
Γιατί να συμπράξουν οι εταιρείες με την Κοινωνία των Πολιτών
Οι Οργανισμοί της Κοινωνίας των Πολιτών είναι απαραίτητοι στον εταιρικό κόσμο και μπορούν να συνεργαστούν με ποικίλους τρόπους. Μπορούν να δημιουργήσουν αυτοτελή συστήματα, τα οποία θα τροφοδοτούν το ένα το άλλο. Αφενός η εταιρεία θα έχει τη δυνατότητα να επιδράσει στους εργαζόμενους, στους καταναλωτές και σε θεσμικούς φορείς, μέσα από βιωματικές δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δράσεις ενδυνάμωσης και κοινωνικού διαλόγου, επιταχύνοντας την αλλαγή κουλτούρας και συμπεριφορών. Αφετέρου, ο οργανισμός θα έχει τη δυνατότητα να εκπληρώσει τους σκοπούς του, διευρύνοντας το πεδίο δραστηριοποίησής του και ενισχύοντας την επίδρασή του, μέσα από την εταιρική συνεργασία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στο πρώτο 5μηνο του 2025, τα εκπαιδευτικά προγράμματα της ActionAid βρέθηκαν σε πάνω από 300 σχολεία σε όλη τη χώρα, ενδυναμώνοντας εκπαιδευτικούς και μαθητές/ριες – αλλά και κατ’ επέκταση τις οικογένειές και τον περίγυρό τους. Ταυτόχρονα εκπαιδεύσαμε στελέχη εταιρειών, προσφέραμε δράσεις team building και ενεργοποίησης δημιουργώντας μια κοινή αντίληψη για την κλιματική δικαιοσύνη.
Τέλος, είμαστε σύμμαχοι σε ένα κρίσιμο, αλλά συχνά υποτιμημένο πεδίο: αυτόν της θεσμικής πίεσης. Οι βιώσιμες αλλαγές απαιτούν γενναίες πολιτικές αποφάσεις και ένα κανονιστικό πλαίσιο που να ευνοεί τη μετάβαση σε μια πιο δίκαιη οικονομία. Οι επιχειρήσεις που αναγνωρίζουν την ανάγκη αυτής της μετάβασης μπορούν να συστρατευτούν με την ActionAid ώστε να ενισχύσουμε από κοινού τη φωνή των πολιτών και να ασκήσουμε πίεση για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Με ενεργό ρόλο στον καταρτισμό Εθνικών Στρατηγικών, η ActionAid επενδύει σε ουσιαστικές σχέσεις με θεσμικούς φορείς -και ειδικά την τοπική αυτοδιοίκηση- ώστε να δημιουργηθεί κοινή αξία.
Γνωρίζουμε από πρώτο χέρι ότι η κλιματική κρίση δεν τελειώνει μόνο στις εκπομπές άνθρακα και τους κανονισμούς που πρέπει να εφαρμοστούν, αλλά ταυτόχρονα αφορά και την πρόσβαση σε γνώση, δεξιότητες, ευκαιρίες δικτύωσης.
Όσα ακούγαμε για το μέλλον είναι ήδη παρόν και πολύ σύντομα δεν θα υπάρχουν λύσεις ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης – είναι μια απτή απειλή για το ανθρώπινο είδος και όχι μόνο για τον πλανήτη, ο οποίος υπάρχει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά τους ανθρώπους.
Η ώρα για δράση είναι τώρα, χθες. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας αλλά και στη νέα γενιά στην Ελλάδα, η οποία, όπως δείχνουν και οι σχετικές έρευνες, αντιλαμβάνεται πλήρως το βάρος που αφήνουμε στους ώμους της και δεν περιμένει παθητικά. Αναπτύσσει ανθεκτικότητα, δεξιότητες και φωνή. Και διεκδικεί. Μαζί της, οφείλουμε όλοι να συνεργαστούμε και να επανακαθορίσουμε τι σημαίνει βιωσιμότητα: όχι μόνο στρατηγική, είτε για τις εταιρείες, είτε για τους οργανισμούς και τους θεσμικούς φορείς, αλλά κοινό κοινωνικό συμβόλαιο για την επιβίωση όλων.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο mononews.gr και μπορείτε να το δείτε εδώ.