Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην υπόθεση Dobbs vs. Jackson Women’s Health Organization ανέτρεψε την απόφαση Roe v. Wade και κατήργησε το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ. Η απόφαση αυτή θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα.
Ως διεθνείς και τοπικές οργανώσεις που δουλεύουμε στην Ευρώπη και που υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των γυναικών, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναπαραγωγική και σεξουαλική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας προς τους εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ, στους οποίους αφαιρέθηκε το δικαίωμα στην πρόσβαση σε βασική αναπαραγωγική φροντίδα από την απόφαση αυτή, αλλά και προς όλες και όλους αυτούς που προσπάθησαν να προστατέψουν το δικαίωμα αυτό. Ανησυχούμε βαθιά για τις επιπτώσεις που θα επιφέρει η οπισθοδρομική αυτή απόφαση στη ζωή, την υγεία και την ευημερία ανθρώπων στις ΗΠΑ. Οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικότερες για όσες και όσους αντιμετωπίζουν ήδη διακρίσεις κι εμπόδια στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας, εξαιτίας της φυλής τους, του χαμηλού τους εισοδήματος, της νεαρής τους ηλικίας και της γεωγραφικής τους απομόνωσης σε αγροτικές περιοχές.
Άνθρωποι σε θέσεις ισχύος σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο έχουν ήδη εκφράσει την απογοήτευση και την ανησυχία τους για την απόφαση αυτή. Καλωσορίζουμε αυτές τις αλληλέγγυες φωνές προς τους ανθρώπους των ΗΠΑ και χαιρετίζουμε τη δέσμευσή τους να υπερασπιστούν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα. Τους καλούμε να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα ώστε να μετατρέψουν τις ανησυχίες τους σε δράση, που θα προωθεί και θα προστατεύει την πρόσβαση στην άμβλωση στις χώρες τους.
Το 2022 η άμβλωση είναι νόμιμη σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Όμως, μια σειρά από επιζήμια εμπόδια και επιβλαβείς περιορισμούς στην πρόσβαση στην άμβλωση εξακολουθούν να ισχύουν στις περισσότερες χώρες.
Πολλές χώρες εξακολουθούν να έχουν νόμους και κανονισμούς που:
- ποινικοποιούν την άμβλωση πέρα από τα όρια του νόμου, απειλώντας με δίωξη τα άτομα που αναζητούν την υπηρεσία αυτή ή τους επαγγελματίες υγείας και άλλους που βοηθούν.
- επιβάλλουν μεροληπτική συμβουλευτική, υποχρεωτικές περιόδους αναμονής και περιοριστικές χρονικές περιόδους στις αμβλώσεις.
- περιορίζουν πού και από ποιους μπορεί να παρασχεθεί η άμβλωση, επιβάλλοντας, για παράδειγμα, η φροντίδα αυτή να παρέχεται αποκλειστικά σε νοσοκομείο ή να παρέχεται αποκλειστικά από γιατρούς.
- απαγορεύουν τελείως την παροχή φαρμάκων για την άμβλωση ή δεν επιτρέπουν στην ασθενή να πάρει αποφάσεις σε σχέση με την άμβλωση με φαρμακευτική αγωγή νωρίς στην εγκυμοσύνη.
- απαιτούν την άδεια τρίτων όπως από πολλούς γιατρούς ή από ιατρική επιτροπή ή από τις διωκτικές αρχές.
Αυτά τα εμπόδια και οι περιορισμοί σχετίζονται με παρωχημένες ιατρικές πρακτικές και επιζήμια φυλετικά στερεότυπα και παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έρχονται σε αντίθεση με τις συστάσεις διεθνών μηχανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Ο μόνος σκοπός τους είναι η καθυστέρηση στην πρόσβαση στη χρονικά ευαίσθητη αυτή φροντίδα, ενισχύοντας το στίγμα που σχετίζεται με την άμβλωση και αποτρέποντας τη φροντίδα που έχει στο κέντρο της την/τον ασθενή, μειώνοντας τη δυνατότητα των επαγγελματιών υγείας να παρέχουν φροντίδα σύμφωνα με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.
Η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη υπογραμμίζει τον αρνητικό αντίκτυπο των ξεπερασμένων αυτών απαιτήσεων και εμποδίων. Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε τη σημασία της κατάργησης των προϋποθέσεων που αναγκάζουν τον κόσμο να κάνει αχρείαστες επισκέψεις σε δομές υγείας ή να υφίσταται υποχρεωτική νοσηλεία, που δεν είναι αναγκαία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία καταδεικνύει τη σοβαρή βλάβη που προκαλούν οι αυστηροί νομικοί περιορισμοί και τα εμπόδια στην πρόσβαση στην άμβλωση, όταν προσφύγισσες από την Ουκρανία προσπαθούν να κάνουν έκτρωση στις γειτονικές χώρες και αντιμετωπίζουν μια σειρά από νομικά εμπόδια που δυσχεραίνουν την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες φροντίδας που πρέπει να παρέχονται σε συγκεκριμένο χρόνο.
Για δεκαετίες, η τάση στην Ευρώπη ήταν να βελτιώνονται οι νόμοι και οι πολιτικές για τις αμβλώσεις, να μειώνονται οι περιορισμοί και να βαδίζουμε πιο κοντά στα πρότυπα που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις οδηγίες για τη δημόσια υγεία. Ακόμα και τους προηγούμενους μήνες, διάφορες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ξεκινήσει αλλαγές στη νομοθεσία τους για τη μείωση των εμποδίων. Χαιρετίζουμε τις προσπάθειες αυτές.
Και πράγματι σήμερα μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός χωρών στην Ευρώπη (η Ανδόρα, το Λιχτενστάιν, η Μάλτα, το Μονακό και η Πολωνία) διατηρούν ιδιαίτερα περιοριστικούς νόμους, αψηφώντας τις διεθνείς υποχρεώσεις τους για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα στοιχεία για τη δημόσια υγεία. Παρόλ’ αυτά η ανάγκη να ενισχυθούν και να προστατευτούν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και η πρόσβαση στην άμβλωση παντού στην Ευρώπη παραμένει. Τα τελευταία χρόνια, οπισθοδρομικές επιθέσεις στα αναπαραγωγικά δικαιώματα στην Πολωνία σόκαραν την κοινή γνώμη , ενώ νέα διαδικαστικά εμπόδια έχουν υιοθετηθεί σε άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.
Τώρα πρέπει να μετατρέψουμε τη στήριξη της αναπαραγωγικής και σεξουαλικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων σε δράση. Καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες και τις Ευρωπαίες ηγέτιδες να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους και να ξεκινήσουν νέες πρωτοβουλίες που θα καταργούν τα εμπόδια στην πρόσβαση στην άμβλωση.
Καλούμε για νομοθετική μεταρρύθμιση που θα ακολουθεί τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ώστε:
- να αποποινικοποιηθεί πλήρως η άμβλωση και η παροχή τεκμηριωμένων πληροφοριών για την άμβλωση.
- να εξαλειφθούν οι υποχρεωτικές περίοδοι αναμονής και η μεροληπτική συμβουλευτική πριν από την άμβλωση.
- να αναθεωρηθούν τα περιοριστικά χρονικά όρια της πρόσβασης στην άμβλωση και να καταργηθούν οι επιβλαβείς προϋποθέσεις λήψης άδειας για την πραγματοποίηση της άμβλωσης από τρίτα μέρη.
- να τροποποιηθούν οι κανονισμοί για τα πρόσωπα που μπορούν να πραγματοποιούν αμβλώσεις και για τον τόπο που παρέχεται η φροντίδα αυτή ώστε να εξασφαλιστεί ότι ακολουθούνται οι οδηγίες του ΠΟΥ.
- να απαλειφθούν οι κανονιστικοί περιορισμοί για τα φάρμακα για την άμβλωση και να γίνει νόμιμη η τηλε-ιατρική και η αυτοθεραπεία για τη λήψη φαρμάκων για την άμβλωση, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ.
Υπογράφουσες οργανώσεις:
• Abortion Rights Campaign, Ireland
• ActionAid International
• Agate Rights Defense Center for Women with Disabilities, Armenia
• alliance F, Switzerland
• Amnesty International
• AnA Society for Feminist Analyses, Romania
• Association for Human Rights and Civic Participation PaRiter, Croatia
• Association HERA XXI Real People Real Vision, Georgia
• B.a.B.e. Be active. Be emancipated, Croatia
• British Pregnancy Advisory Service (BPAS), United Kingdom
• Bureau Clara Wichmann, Netherlands
• Center for Reproductive Rights
• Centrul de Instruire în Domeniul Sănătăţii Reproductive / Reproductive Health
Training Center, Moldova
• Centrul Euroregional pentru Iniţiative Publice / Euroregional Center for Public
Initiatives (ECPI), Romania
• Centrul FILIA / FILIA Center, Romania
• CESI – Centar za edukaciju, savjetovanje i istraživanje / CESI - Center for Education, Counselling and Research, Croatia
• Doctors for Choice Germany, Germany
• Community Safety and Mediation Center, Romania
• Eesti Seksuaaltervise Liit / Estonian Sexual Health Association, Estonia
• EuroMed Rights
• European Society of Contraception and Reproductive Health (ESC)
• European Women’s Lobby
• Federación de Planificación Familiar (SEDRA-FPFE) / Family Planning Federation (SEDRA-FPFE), Spain
• Fondazione Pangea Onlus / Pangea Onlus Foundation, Italy
• Fundacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA / Foundation for Women and Family Planning FEDERA, Poland
• Gender five plus
• Građanke i građani Rijeke / Citizens of Rijeka, Croatia
• HERA – Health Education and Research Association, North Macedonia
• Human Rights Watch
• ILGA-Europe
• International Federation of Abortion and Contraception Professionals (FIAPAC)
• International Service for Human Rights (ISHR)
• Irish Family Planning Association, Ireland
• La Strada International
• Le planning familial / Family Planning, France
• Legal Center for Women’s Initiatives Sana Sezim, Kazakhstan
• Libera Associazione Italiana Ginecologi non obiettori per l’Applicazione della
194 (LAIGA) / Free Italian Association of Non-Objecting Gynaecologists for the
Application of Law 194 (LAIGA)
• Možnosť voľby / Freedom of Choice, Slovakia
• MSI Reproductive Choices
• National Women’s Council of Ireland, Ireland
• NGO-Coordination post Beijing Switzerland
• Österreichische Gesellschaft für Familien Planung (ÖGF) / Austrian Family Planning
Association, Austria
• Papardes zieds / Latvian Association for Family Planning and Sexual Health, Latvia
• Patent Egyesület / Patent Association, Hungary
• PICUM - The Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants
• Pink, Armenia
• Platform for Reproductive Justice, Croatia
• PRIDE Košice, Slovakia
• PRIZMA - community and counselling center for LGBT+ people in Košice, Slovakia
• pro familia Bundesverband, Germany
• Real world, Real people, Armenia
• Riksförbundet för sexuell upplysning (RFSU), Sweden
• Romanian Women’s Lobby, Romania
• Royal College of Obstetricians and Gynecologists, United Kingdom
• Rutgers, Netherlands
• Santé Sexuelle Suisse, Sexual Health Switzerland, Switzerland
• Saplinq, Slovakia
• Sarajevo Open Centre, Bosnia and Herzegovina
• Sensoa, Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid / Sensoa, Flemish
Centre of Expertise on Sexual Health, Belgium
• Sex & Samfund / Danish Family Planning Association, Denmark
• Sex og Politikk, Norway
• SEXUL vs BARZA / SEX vs The STORK Association, Romania
• Societatea de Planificare a Familiei din Moldova / Family Planning Association of Moldova, Moldova
• Society for Education in Contraception and Sexuality (SECS), Romania
• SOS Rijeka – Centar za nenasilje i ljudska prava / SOS Rijeka – center for
nonviolence and human rights, Croatia
• Társaság a Szabadságjogokért / Hungarian Civil Liberties Union, Hungary
• Udruga Domine / Domine - Organization for Promotion of Women’s Rights Split, Croatia
• Women’s Empowerment Center, Armenia
• Women’s Link Worldwide
• Women’s Rights Foundation, Malta
• Women’s Resource Center, Armenia