Γίνεται οι ποδοσφαιριστές να βάζουν τους δικούς τους κανόνες παιχνιδιού; Μπορούν αγόρια και κορίτσια να παίζουν στην ίδια ομάδα; Πώς είναι να βλέπεις αγώνα χωρίς διαιτητή; Βρεθήκαμε στο ποδοσφαιρικό τουρνουά της ActionAid λίγες ώρες πριν τον μεγάλο τελικό του Europa Conference League και μάθαμε τι πάει να πει Sports for Inclusion.
Η ώρα είναι περίπου 10 το πρωί και η αντίστροφη μέτρηση για τον τελικό του Europa Conference League ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τη Φιορεντίνα έχει ξεκινήσει. Η ActionAid, η οποία έφερε τη μεθοδολογία Football3/Dialect στην Ελλάδα ως μέρος του θεματικού πυλώνα Sports for Inclusion, ετοιμάζεται για τη μεγάλη ποδοσφαιρική γιορτή. Πριν, ωστόσο, τη σέντρα στη Νέα Φιλαδέλφεια, υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα δράση σε άλλο σημείο της Αθήνας. Μια δράση που δείχνει στην πράξη πώς το ποδόσφαιρο μπορεί να λειτουργήσει ως κοινωνικό «εργαλείο».
Ο αγωνιστικός χώρος του γηπέδου της Ακαδημίας Πλάτωνος είναι γεμάτο με ποδοσφαιριστές. Όχι, δεν πρόκειται για ένα ακόμη παιχνίδι των ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων της Αθήνας, αλλά για τους μαθητές και τις μαθήτριες δύο σχολικών μονάδων της Αθήνας, από την Αγία Βαρβάρα και την Αργυρούπολη, που έχουν φτάσει ως εδώ για να εξασκήσουν ένα ποδόσφαιρο εντελώς διαφορετικό από αυτό που έχουμε στο μυαλό μας.
Το παιχνίδι είναι έτοιμο να ξεκινήσει. Οι ομάδες που έχουν σχηματιστεί έχουν πάρει τις θέσεις τους. Το γήπεδο έχει χωριστεί σε τέσσερα μικρότερα. Στη θέση των τερμάτων έχουν τοποθετηθεί κώνοι. Ακριβώς έτσι όπως κάναμε όλοι μας μικροί στην αυλή του σχολείου. Το εντυπωσιακό, όμως, με τις ομάδες είναι το εξής: είναι μεικτές, καθώς σε αυτές αγωνίζονται και αγόρια και κορίτσια.
Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει κάτι τέτοιο σχετίζεται με το Football3, μια καινοτόμα μεθοδολογία της ActionAid που έχει ως στόχο να συμβάλλει θετικά στις ζωές των κοριτσιών και των αγοριών που συμμετέχουν σε αυτό. Το Football3/Dialect ουσιαστικά θέτει ως όχημα το ποδόσφαιρο, ώστε να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τις αξίες του δίκαιου παιχνιδιού, της ισότητας των φύλων, του σεβασμού και της συνεργασίας.
Για να μπορέσουμε, όμως, να έχουμε μια πλήρη εικόνα σχετικά με το τι είναι αυτή η καινοτόμα ποδοσφαιρική πρακτική, θα πρέπει να μάθουμε πώς παίζεται. Η διαδικασία έχει ως εξής: το Football3 χωρίζεται σε τρία (και όχι δύο ημίχρονα), τη συζήτηση πριν από τον αγώνα, τον ίδιο τον αγώνα και τη συζήτηση ξανά μετά. Εξ ου και η ονομασία του.
Οι παίκτες και των δύο ομάδων πριν από την έναρξη του παιχνιδιού κάνουν έναν κύκλο και σε συνεργασία με τους διαμεσολαβητές -για αυτούς θα μιλήσουμε στο συνέχεια- θέτουν τους κανόνες για τον συγκεκριμένο αγώνα. Για παράδειγμα, σε ένα από τα παιχνίδια που παρακολουθήσουμε από κοντά, υπήρχε ο όρος, οι ποδοσφαιριστές και οι ποδοσφαιρίστριες να έχουν προλάβει να ανταλλάξουν τρεις πάσες πριν το γκολ. Σε περίπτωση που αυτό δε συνέβαινε, το τέρμα δε μετρούσε.
Οι αγώνες είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Το ίδιο και η συνύπαρξη αγοριών και κοριτσιών στην ίδια ομάδα. Αντάλλασσαν αρκετές πάσες μεταξύ τους και έδιναν συγχαρητήρια σε όποιον/α έκανε μια καλή ενέργεια. Όπως εξηγούν οι προπονητές που βρέθηκαν στο σημείο και είχαν πλήρη εποπτεία των αγώνων, αυτός είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς: να καμφθούν τα στερεότυπα που επικρατούν ακόμη και στον χώρο του αθλητισμού και να τονιστεί ότι ποδόσφαιρο μπορούν να παίξουν όλοι: είτε είναι αγόρια, είτε κορίτσια.
Ένα ακόμη εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι δεν υπήρχαν διαιτητές αλλά διαμεσολαβητές, που δεν ήταν άλλοι από συμμαθητές και συμμαθήτριές τους, που στέκονταν έξω από τις γραμμές του αγωνιστικού χώρου και σημείωναν τα γκολ αλλά και τις πιθανές παραβάσεις.
Αφού ολοκληρώθηκαν οι αγώνες, περάσαμε στο τρίτο μέρος. Οι ομάδες δεν πανηγύριζαν αλλά έμπαιναν ξανά στον κύκλο προκειμένου να συζητήσουν και πάλι. Μέσω αυτής της συζήτησης, έβγαινε και το τελικό αποτέλεσμα. Η ομάδα που είχε σεβαστεί τους κανόνες που είχαν θεσπιστεί πριν από την έναρξη του παιχνιδιού και είχε επιδείξει καλή αγωνιστική συμπεριφορά, έπαιρνε τους περισσότερους πόντους.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπεις μαθητές και μαθήτριες του γυμνασίου να έχουν ολοκληρώσει τα παιχνίδια και να μην τρέχουν να πανηγυρίσουν απευθείας αλλά να στέκονται με υπομονή γύρω από συμπαίκτες/ συμπαίκτριες και αντιπάλους και να εξηγούν τι συνέβη στο παιχνίδι. Μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που έχουμε στο μυαλό μας όταν αναφερόμαστε στο ποδόσφαιρο. Μια πραγματικότητα στην οποία δεν κυριαρχεί η μανία για τη νίκη και μόνο, αλλά η συνεργασία και η συμπεριληπτικότητα.
Και όλα αυτά χάρη στο Football3, το οποίο δραστηριοποιείται εδώ και 25 χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο. Πλέον, μέσω της ActionAid, βρίσκεται και στην Ελλάδα και προσπαθεί να αλλάξει τις ζωές νέων ανθρώπων που ζουν σε αυτή. Γιατί, έχει αποδειχτεί τόσες φορές, το ποδόσφαιρο είναι το μέσο που μπορεί να διδάξει αξίες και να βελτιώσει απροσμέτρητα την κοινωνία στο σύνολό της.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο gazzetta.gr.